تغییر رنگ پوست ؟
دلایل تغییر رنگ پوست
تغییرات رنگ پوست باعث ایجاد مشکلات روحی و اجتماعی در افراد می شود، به خصوص در کسانی که به دلیل نوع شغل خود، تماس چهره به چهره و مستمر با دیگران دارند که می تواند موجب افسردگی یا تاثیر گذاری بر فعالیت فرد شود. از این رو شناخت علل این اختلالات رنگدانه ای و درمان صحیح آنها بسیار مهم است و گاه درمان های ناصحیح می تواند مشکل بیمار را زیادتر کند.
درمان بیمار بایستی با توجه به علت بیماری ،شدت بیماری، شغل، شرایط اجتماعی و محیطی بیمار انجام شود.
از طرف دیگر بایستی بیمار اطلاعات صحیحی از بیماری خود، روش درمان، طول مدت درمان و مراقبت های بعدی داشته باشد.
تغییرات رنگ پوست
تغییرات رنگ پوست به دو صورت است :
- پر رنگی یا لک تیره ی صورت
- کم رنگی یا سفید شدن صورت
در لک های تیره ی پوست افزایش در پیگمان ملانین یا افزایش سلول های رنگدانه ساز دیده می شود .
عوامل مختلفی می توانند روی میزان و کیفیت رنگدانه ها و سلول های رنگدانه ساز تاثیر گذاشته و باعث تغییر رنگ پوست و ایجاد لک های تیره ی صورت شوند که عبارتند از : بیماری ها و اختلالات ارثی و ژنتیکی، بیماری های سوخت و ساز سلولی، بیماری های هورمونی، بیماری های التهابی، عفونت های موضعی پوست، عوامل شیمیایی، داروها، علل تغذیه ای شامل کمبود ویتامین ها و سوء تغذیه و بالاخره بدخیمی های پوستی.
رنگ طبیعی پوست
رنگ طبیعی پوست به سه عامل هموگلوبین ،کاروتنوئید و پیگمان ملانین بستگی دارد.
ملانین (MELANIN)ماده ای است که توسط سلول هایی به نام ملانوسیت (MELANOCYTES)در پوست تولید می شود (تصویر بالا).
عامل اصلی تعیین کننده ی رنگ پوست ملانین است و اختلافات نژادی و جغرافیایی در رنگ پوست، مربوط به این رنگدانه است. سیاه پوستان دارای ملانین بیشتری نسبت به سفید پوستان هستند.
همچنین ملانین به عنوان یک ضد آفتاب در بدن عمل کرده و در برابر اشعه ی ماورای بنفش خورشید از پوست حفاظت می کند.
مناطقی که تابش نور خورشید شدیدتر است، ملانوسیت ها، ملانین بیشتری تولید می کنند تا از آسیب های پوستی ناشی از آفتاب جلوگیری کند.
لک های تیره ی پوست، در اثر تجمع و ته نشین شدن مقدار زیادی ملانین در قسمتی از پوست به وجود می آیند.
تغییرات رنگ پوست در افراد به دو صورت است:
1- رنگ پوست ذاتی که عبارتست از میزانی از پیگمانتاسیون ملانین که به صورت ژنتیکی تعیین شده و در غیاب هرگونه تماس با نور خورشید یا تاثیرات دیگر وجود دارد.
2- رنگ پوست اکتسابی که به علت تماس با نور آفتاب یا هورمونال (همانند حاملگی ) به وجود می آید. در بعضی بیماری ها نیز مثل ملاسما (لک صورت) و آدیسون در اثر هر دو عامل، یعنی تداخل بین عوامل هورمونال و نور آفتاب به وجود می آید.
سلول های حاوی رنگدانه های پوست در نقاط مختلف بدن تراکم متفاوتی دارند، ولی بیشتر در صورت و ناحیه ی ژنیتال ( قسمت تناسلی) دیده شده و تعداد آنها در نقاط در معرض نور دو برابر نقاط پوشیده شده است.
عمل اصلی ملانین در انسان حفاظت از لایه های تحتانی پوست علیه نور خورشید و جذب سلول های تخریب شده است.
از طرف دیگر پررنگی یا سیاه بودن پوست ممکن است در مواردی مفید نباشد. مثلا سیاه پوستان 30 درصد بیشتر از سفید پوستان، گرما از آفتاب دریافت کرده و این گرما با تعریق بیشتر خنثی می شود، در حالی که در آب و هوای سرد ،پوست های روشن گرمای کمتری از طریق تابش از دست می دهند.
عیب دیگر پیگمانتاسیون یا پُر رنگی پوست ممانعت از ساخت ویتامین D در بدن است. به طوری که در نواحی فقیرنشین، اطفال سیاه پوست بیشتر از سفید ها مستعد به راشی تیسم یا کمبود ویتامین D هستند، البته با توجه به این واقعیت که در سیاه پوستان مقاومت بیشتری نسبت به مالاریا، بیماری های پارازیتی و بیماری های عفونی، علی رغم اشعه ی آفتاب شدید و سوء تغذیه وجود دارد، به نظر می رسد تیرگی پوست یک پدیده ی ثانوی در ازدیاد ذاتی ایمنی طبیعی در آنهاست .
فاکتورهای ژنتیکی، نقش اولیه و اصلی را در تعیین درجه ی رنگ طبیعی پوست و پاسخ به اشعه ی آفتاب بازی می کنند. اختلافات نژادی بیشتر در شکل رنگدانه ای پوست است .
در موقع تماس با نور آفتاب دو نوع تیرگی پوست در انسان اتفاق می افتد:
1- تیرگی فوری پوست که بیشتر در افراد سبزه بوجود می آید و موقتی است و همان گونه که به سرعت ایجاد می شود، به زودی هم ناپدید می شود.
2- افزایش تدریجی تیرگی پوست متعاقب قرمزی آن که 48 تا 72 ساعت پس از تماس با نور آفتاب وجود می آید.
بسته به واکنش پوست در برابر نور آفتاب، 6 نوع پوست وجود دارد:
- پوست نوع یک و دو؛ که مربوط به نژاد اروپایی است. این افراد پوست بسیار روشن و چشم های آبی دارند و در مقابل آفتاب به هیچ وجه برنزه نمی شوند و سوختگی پوست آنها سریع است.
- پوست نوع سوم و چهارم؛ که در افراد سبزه و آسیایی وجود دارد. این افراد در مقابل آفتاب برنزه می شوند و سوختگی پوست در آنها کم یا متوسط است.
- پوست نوع پنجم و ششم؛ که به طور عمیق پیگمانته(تیره) است و در افراد سیاه پوست وجود دارد. معمولا این گروه در مقابل آفتاب مقاوم هستند
